Joke Fleer verwierf na haar promotie een beurs als KWF-fellow en kon zo in het UMCG als post doc haar eigen onderzoekslijn opzetten. Ze ontwikkelde vanuit het onderzoek interventies waar kankerpatiënten meteen wat aan hadden. Ondertussen deed ze ook iets aan onderwijs, zoals het begeleiden van tutorgroepen. 'Ook een primaire taak van een academicus.'
Maar: 'Onderwijs was voor mij toen corvee, daar kan ik nu wel duidelijk over zijn.' Dat corvee-gevoel veranderde toen Joke Fleer meer coördinerende onderwijstaken kreeg en zich meer in het onderwijs verdiepte. En nu? 'Nu is het liefde.' Sinds 1 maart is ze de nieuwe decaan van het University College Groningen (UCG), onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen voor interdisciplinair Engelstalig onderwijs in Liberal Arts and Sciences. Dat ze daar decaan is geworden, heeft alles met haar academische onderwijscarrière te maken.
'Binnen het geneeskundeonderwijs was ik zo ongeveer de enige psycholoog tussen artsen,' vertelt ze. En als psycholoog begon haar in het studiejaar 2013 - 2014 iets op te vallen. 'Ik zag dat bij studenten de stress toenam.' Ze besloot er onderzoek naar te doen en dat resulteerde in de Juggle Study waarvoor studenten voor langere tijd gevolgd worden.
'Door mijn interesse in studenten en hun welzijn werd het onderwijs voor mij ook interessanter. En toen in het geneeskundeonderwijs de rol 'manager' in het beroepsprofiel vervangen werd door 'leider', vroeg de toenmalige prodecaan mij als niet-dokter om onderwijs over leiderschap te ontwikkelen. Dat was leuk, maar ik dacht wel: Hoe moet je onderwijs gericht op leiderschapsontwikkeling vormgeven bij bachelor studenten?'
Zelf had ze eerst niet veel beeld en geluid bij leiderschap. Ja, de veelbesproken apenrots in het ziekenhuis met bovenaan dominante leiders. Maar daar ging dit niet over. Dus dook Joke Fleer de literatuur in en met het geld voor onderwijsinnovatie dat vanuit de RUG en het UMCG beschikbaar kwam, kon ze enthousiaste collega's aannemen. Samen vertaalden ze leiderschap in persoonlijk leiderschap en koppelde dat aan de toegenomen stress bij studenten. 'Het idee was dat het bevorderen van persoonlijk leiderschap zou bijdragen aan verbeterd welzijn.'
'Het startpunt voor het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap is zelfkennis, daarom krijgen studenten in het onderwijs handvatten aangereikt om zichzelf te leren kennen.' Wat begon als onderwijs in het geneeskundecurriculum, werd een expertisecentrum voor persoonlijke ontwikkeling, Scope. Daar vind je nu een onderwijsprogramma met allerlei vormen van ervaringsgericht onderwijs, dat inmiddels ook beschikbaar is voor studenten van tandheelkunde, bewegingswetenschappen, de research masters, de PhD-studenten en binnenkort ook voor aniossen (artsen niet in opleiding tot medisch specialist, MB).
Het was niet alleen innovatiegeld dat dit vernieuwende onderwijs mogelijk maakte. 'Dat het UMCG een loopbaantraject biedt in academisch onderwijs, het Educational Leadership, was onmisbaar,' vertelt Joke. 'Jonge docenten krijgen hiermee de mogelijkheid zichzelf en het academisch onderwijs te ontwikkelen. Veel jonge enthousiaste docenten uit dit programma hebben dit onderwijs in persoonlijk leiderschap mee ontwikkeld.'
En er was nog een traject belangrijk. In 2019 stelde toenmalig UMCG-decaan Marian Joëls, vier Talent Tracks in. Vier academische loopbaantrajecten die kunnen leiden tot hoogleraarschap, en een daarvan is specifiek voor onderwijs. Die sleepte Joke Fleer in de wacht. 'Die Talent Track is voor mij heel belangrijk geweest, want daardoor kon ik de combinatie onderwijs en onderzoek verder brengen. Maar ook in bredere zin is deze Talent Track belangrijk. De afgelopen decennia heeft de focus in het UMCG vooral gelegen op onderzoeksexcellentie. Voor onderzoek moet je veel geld binnenhalen om je onderzoekslijn in leven te houden en PhD'ers begeleiden. Dan heeft onderwijs vaak geen prioriteit. Terwijl het wel een primaire taak is. Door deze Talent Track in te stellen laat het UMCG zien dat het een andere koers willen varen, met hernieuwde erkenning en waardering voor onderwijs.’
Joke Fleer denkt dat de Talent Track ook kan bijdragen aan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs in het UMCG. 'Onderwijs is voor studenten de eerste kennismaking met het UMCG. Als het UMCG straks bijvoorbeeld bekendstaat als de plek waar je evidence-based onderwijs in professionele en persoonlijke ontwikkeling kunt volgen, door je hele carrière heen, dan is dat toch een prachtig visitekaartje. In de zorg hebben we nu moeite om personeel te werven en te behouden en hoogstaand en innovatief onderwijs kan eraan bijdragen dat dat verandert.'
De Talent Track maakte ook dat Joke Fleer in het vizier kon komen van het University College. 'Door mijn onderwijsfocus heb ik de afgelopen jaren samenwerking gezocht met de universiteit, maar ook met het mbo en hbo. Door mijn leerstoel kan ik mensen en instellingen met elkaar verbinden en een netwerk opbouwen van enthousiaste mensen die voor het onderwijs gaan. Als rolmodellen kunnen zij het onderwijs weer aantrekkelijker maken. Ik pleit er echt voor dat het UMCG voor onderwijs actief academici zoekt en faciliteert die het onderwijs en onderzoek op belangrijke onderwijsthema's vorm kunnen geven.'
Het University College Groningen staat dicht bij het UMCG. Straks ook letterlijk, want het verhuist in 2025 naar Campus Groningen. 'Het UCG leidt breed op en er is qua inhoud verbinding met het UMCG. We geven ook vakken als Life Sciences en er zijn al UMCG-collega's die onderwijs aan het UCG geven. Daarnaast is het UCG voor mij interessant, want het richt zich op interprofessioneel onderwijs, op persoonlijke en professionele ontwikkeling, thema's waar ik me binnen Scope ook op richt.' Joke is voor twee jaar benoemd. 'Niet fulltime, nee. Ik blijf ook twee dagen in het UMCG werken. Zo kan ik kijken of ik het besturen leuk vind en kan ik doorgaan met een aantal belangrijke projecten binnen het UMCG.'
